سفر امیرعبداللهیان به عمان و گمانه‌زنی درباره ادامه مذاکرات

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان شامگاه سه شنبه در رأس هیئتی بلندپایه به مسقط، پایتخت عمان سفر کرد. این سفر در راستای تداوم دیپلماسی منطقه ای دولت سیزدهم و تلاش برای گسترش روابط با کشورهای منطقه و بهره گیری از ظرفیت های منطقه ای انجام می شود.

امیرعبداللهیان در حالی راهی مسقط شد که برخی این سفر را دال بر ازسرگیری مذاکرات بر سر رفع تحریمها علیه جمهوری اسلامی ارزیابی می کنند. صرف نظر از گمانه زنی های مطرح شده، جمهوری اسلامی ایران و عمان روابط دیرینه ای با هم دارند و همواره به عنوان دو کشور همسایه سعی در پیشبرد روابط بر پایه حسن همجواری و احترام متقابل در راستای منافع مشترک داشته اند.

مجموعه عوامل محیطی و منطقه ای موجب شده است تهران و مسقط به عنوان دو کشور تأثیرگذار با وجود متغیرهای بین المللی و منطقه ای مناسبات خود را در بالاترین سطح حفظ کنند

حسن هانی زاده، کارشناس مسائل بین‌الملل درباره ابعاد مهم سفر وزیر امور خارجه کشورمان به عمان به «راهبرد معاصر» گفت: پادشاهی عمان یکی از 6 کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس است که در چهار دهه گذشته نقش چکش تعادل در مناسبات ایران و کشورهای  عرب حاشیه جنوبی خلیج فارس را ایفا کرده است، زیرا عمان در اوایل دهه 50 شمسی و در دوران رژیم سابق مورد تهاجم سنگین مخالفان نظام پادشاهی قرار گرفت وایران بنا به ملاحظات ژئو استراتژیکی به شدت از تمامیت ارضی این کشور دفاع کرد.

وی افزود: با توجه به این پیشینه تاریخی کشور عمان با وجود فشارهای خارجی و منطقه ای به ویژه از سوی عربستان پس از پیروزی انقلاب اسلامی همچنان حلقه ارتباطی خود را با ایران حفظ کرده است.

کارشناس مسائل بین‌الملل یادآور شد: نقش پادشاهی عمان در مذاکرات ایران و کشورهای اروپایی و آمریکا در شکل گیری برجام، بی طرفی در جنگ تحمیلی رژیم صدام علیه ایران، سفرهای متعدد مقام های این کشور به تهران و برقراری ارتباط غیرمستقیم میان تهران و واشنگتن در موارد خاص نشان می دهد مسقط از جایگاه والایی در سیاست خارجی ایران برخوردار است.

هانی زاده گفت: مجموعه عوامل محیطی و منطقه ای موجب شده است تهران و مسقط به عنوان دو کشور تأثیرگذار با وجود متغیرهای بین المللی و منطقه ای مناسبات خود را در بالاترین سطح حفظ کنند. به تازگی عمان نیز به دلیل حرکت رو به رشد اقتصادی و تلاش برای بازسازی زیرساخت های ملی سطح مناسبات اقتصادی خود را با جمهوری اسلامی ایران ارتقا داد، تا جایی که نیروی کار ایرانی در بالاترین تخصص ها جایگزین نیروی کار خارجی شده است.

کارشناس مسائل بین‌الملل درباره اهداف سفر امیرعبداللهیان به مسقط عنوان کرد: سفر وزیر امور خارجه ایران به مسقط با توجه به رخدادهای اخیر منطقه ای، بین المللی و داخلی از اهمیت بالایی برخوردار است. به دلیل اینکه نشست «بغداد 2» در اردن فضای دلپذیرتری در تعاملات ایران با کشورهای عرب منطقه ایجاد کرد، وزیر امور خارجه کشورمان با چند هدف راهبردی به مسقط رفت.

وی در تشریح اهداف این سفر گفت: نخستین هدف، اعلام آمادگی ایران برای بازگشت به میز مذاکرات وین است که در حاشیه نشست «بغداد 2» در امان جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا آمادگی تروییکای اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) را برای ازسرگیری مذاکرات اعلام کرده بود. وزیر امور خارجه ایران نیز در این دیدار با تأکید بر آمادگی متقابل جمهوری اسلامی برای بازگشت به میز مذاکره، گفت، این مذاکرات باید سقف زمانی مشخصی داشته باشد. در چنین فرایندی قبل از آغاز مذاکرات باید سلسله کانال های مطمئن برای تبادل پیام ها و زمینه سازی گفت و گوی سازنده میان ایران و سه کشور اروپایی گشوده شود وعمان مطمئن ترین کانال در این زمینه تلقی می شود.

هانی زاده هدف دوم سفر را عبور موفقیت آمیز ایران از بحران ناشی از جنگ ترکیبی اخیر در داخل کشور خواند که آمریکا، غرب وهم پیمانان منطقه ای آمریکا علیه کشورمان تحمیل کردند و گفت: عبور ایران از این بحران نفسگیر نشان داد جمهوری اسلامی از ساختارهای سیاسی، اجتماعی و امنیتی مستحکمی برخوردار است و می تواند در تغییر معادلات منطقه ای و بین المللی مؤثر باشد، لذا در این سفر وزیر امور خارجه ایران تلاش کرد سازوکار جدیدی برای شکل گیری مجموعه همکاری امنیتی در خلیج فارس به دور از دخالت قدرت های فرا منطقه ای و در راستای حفظ امنیت خلیج فارس به طرف عمانی ارائه دهد.

کارشناس سیاست خارجی درباره سومین هدف سفر امیرعبداللهیان به مسقط گفت: دستگاه دیپلماسی کشور به دنبال مناسبات با عربستان است. با توجه به اینکه دیدار وزیر امور خارجه ایران با فیصل بن فرحان، همتای سعودی اش دورنمای امیدبخشی برای حل مشکلات تهران- ریاض ایجاد کرد، لذا این موضوع نیز در سفر امیرعبداللهیان به مسقط بررسی شد. مقام های پادشاهی عمان نیز آمادگی خود را برای میانجیگری میان تهران و ریاض اعلام کردند که به نظر می آید درنهایت مذاکرات هیئت های ایرانی و سعودی در بغداد ازسر گرفته شود.

پادشاهی عمان از ظرفیت بالایی برای گسترش مناسبات اقتصادی با ایران برخوردار است، زیرا بازار عمان برای پذیرش کالاهای ایرانی کاملاً مناسب است

وی افزود: این مذاکرات از فروردین ماه سال گذشته با اشراف دولت سابق عراق در بغداد آغاز و پنج دوره مذاکرات امنیتی میان دو هیئت ایرانی و سعودی انجام شد. حوادث اخیر ایران و دخالت آشکار رسانه های وابسته به عربستان ازجمله شبکه سعودی اینترنشنال که در تشویق اغتشاشگران در ایجاد آشوب نقش تخریبی ایفا کردند، موجب شد تا مذاکرات میان ایران وعربستان متوقف شود. با توجه به ابراز پشیمانی عربستان نسبت به رفتار تهاجمی خود علیه ایران و شکست این گونه رفتارها، ایران نیز آمادگی خود را برای ازسرگیری مناسبات به عربستان اعلام کرده است.

 
هانی زاده درباره ظرفیت های اقتصادی این سفر برای ایران گفت: پادشاهی عمان از ظرفیت بالایی برای گسترش مناسبات اقتصادی با ایران برخوردار است، زیرا بازار عمان برای پذیرش کالاهای ایرانی کاملاً مناسب است. حضور هزاران کارشناس ایرانی در حوزه های مختلف نشان می دهد مقام های پادشاهی عمان تمایل بالایی برای استفاده از تجارب صنعتی ایران دارند. حجم سرمایه گذاری های ایران در حوزه های صنعتی، پزشکی و احداث نیروگاه های سیکل ترکیبی نشان می دهد قطار مناسبات اقتصادی تهران و مسقط بر روی ریل واقعی خود قرار گرفته است.

وی افزود: حجم مبادلات اقتصادی میان دو کشور در سه ماهه نخست سال جاری 134 درصد رشد داشت و به رقم 2 میلیارد دلار رسیده است. سیاست گذاری ایران این است حجم کنونی مبادلات اقتصادی در سه سال آینده به سالانه 10 میلیارد دلار برسد که این موضوع می تواند فرصت مناسبی برای تحکیم مناسبات اقتصادی میان ایران و سایر کشورهای حوزه خلیج فارس ایجاد کند.

کارشناس سیاست خارجی درباره تأثیر این سفر بر ازسرگیری مذاکرات رفع تحریم ها گفت: طبیعی است پادشاهی عمان در بزنگاه های حوادث منطقه ای نقشی کاملاً مثبت ایفا کرده است و در جریان توافق برجام در سال 2015 نقش این کشور کاملاً پر رنگ بود. اکنون پس از بن بست 6 ماه اخیر در روند مذاکرات ایران و کشورهای 4+1 در وین و تمایل سه کشور اروپایی برای ازسرگیری مذاکرات با تهران، به طور طبیعی نقش عمان در زمینه سازی روند مذاکرات افزایش خواهد یافت.